De Physician Assistant

 

Physician assistant (PA) is de naam van een relatief nieuw beroep en een nieuwe functie in de Nederlandse gezondheidszorg. In de Verenigde Staten bestaat de PA functie sinds 1960 vanwege een tekort aan artsen. Inmiddels wordt dit concept gebruikt in Australië, Canada, Nederland, Engeland en Zuid Afrika. 

Deze functie werd in 2000 in Nederland geïntroduceerd. Gebaseerd op het Amerikaanse model, vanwege de toenemende zorgvraag, vergrijzing, hoge kosten en een te kort aan personeel. Routinematige werkzaamheden en handelingen van een arts kunnen worden overgelaten aan PA's, zodat artsen zich meer op specialistische zaken kunnen richten.

Een PA beschikt over brede medische kennis en vaardigheden. Ook het verrichten van medisch technische handelingen en het uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek behoren tot het competentieprofiel.

Het werkgebied van de PA bevindt zich in de specialisme gerelateerde medische taken. Deze zijn met de medisch specialist waarmee de PA samenwerkt overeengekomen.

In het afgesproken domein handelt de PA zelfstandig en draagt de verantwoordelijkheid voor de behandeling van patiënten. Hierbij is de mogelijkheid tot tussenkomst van de medisch specialist gewaarborgd. Dit kan plaats vinden voor, tijdens of na het consult, afhankelijk van de complexiteit van de casus. Waar de bevoegdheidsgrens precies wordt gelegd, is afhankelijk van onder andere de beleidskaders van een gezondheidszorginstelling, de medisch specialist en de gebleken bekwaamheid van de individuele PA.

Sedert 1 september 2018 heeft de PA een permanente bevoegdheid gekregen. Nu is de PA een van de 11 medisch beroepen waarvan de titel is beschermd onder artkel 3 in het BIG register. 

​

Meer informatie op www.taakherschikking.nl.

​

* Besluit van 21 december 2011, houdende tijdelijke regels inzake de opleiding, deskundigheid en tijdelijke zelfstandige bevoegdheid tot het verrichten van voorbehouden handelingen van de physician assistant. 

​

* Bruin-Geraets, de D.P., Eijk-Hustings, van Y.J.L., Vrijhoef, H.J.M. (2014) Evaluating newly acquired authority of nurse practitioners and physician assistants for reserved medical procedures in the Netherlands: a study protocol. Journal of Advanced Nursing.

​

** De rol van de Verpleegkundig Specialist en de Physician Assistant in de zorg. 

Een praktijkonderzoek naar taakherschikking in de tweede- en derdelijnszorg in Nederland.